Sztywność rąk to objaw, którego nie należy bagatelizować. Może wskazywać na łagodne zaburzenia, ale też być wczesnym sygnałem poważniejszej choroby. Utrudnia wykonywanie codziennych czynności – mycie się, ubieranie się, pisanie na klawiaturze. Jeśli pojawia się regularnie, szczególnie rano lub po dłuższym bezruchu, może oznaczać poważną chorobę stawów. Sprawdź, jaka może być przyczyna porannej sztywności rąk.
Poranna sztywności rąk – czym się charakteryzuje ten objaw?
Za sztywność stawów rąk najczęściej odpowiadają procesy zapalne, zwyrodnieniowe lub metaboliczne. Stawy i otaczające je tkanki mogą ulegać stopniowemu uszkodzeniu, co prowadzi do ograniczenia ruchomości. Zdarza się, że problem pojawia się nagle, ale częściej rozwija się powoli – zaczyna się od porannej sztywności rąk i uczucia „zardzewiałych” dłoni.
Warto zwrócić uwagę na:
- czas trwania porannej sztywności – w reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS) może trwać ponad godzinę, przy zwyrodnieniach ustępuje dość szybko,
- symetryczność objawów – jeśli sztywność dotyczy obu rąk w tych samych miejscach, może to wskazywać na chorobę autoimmunologiczną,
- pora dnia – sztywność stawów najczęściej pojawia się rano lub po dłuższej bezczynności.
Schorzenia powodujące sztywność rąk
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)
RZS to choroba autoimmunologiczna, co oznacza, że układ odpornościowy atakuje własne tkanki. Objawia się bólem i sztywnością stawów – najczęściej drobnych stawów rąk i stóp. Sztywność ma charakter symetryczny i utrzymuje się zazwyczaj ponad godzinę po przebudzeniu. Z czasem dolegliwości nasilają się, mogą prowadzić do trwałych zniekształceń stawów i ograniczenia sprawności. RZS wymaga szybkiej diagnostyki i leczenia pod okiem reumatologa.
Choroba zwyrodnieniowa stawów
Zwyrodnienie stawów dotyczy głównie osób po 50. roku życia. W tej chorobie stawy zużywają się, a ich powierzchnie tracą elastyczność. Poranna sztywność ma zazwyczaj krótkotrwały charakter, najczęściej ustępuje po kilku minutach ruchu. W zaawansowanych przypadkach w okolicach stawów pojawiają się zgrubienia, guzki i deformacje. Szczególnie narażony na zwyrodnienie jest staw u podstawy kciuka – tzw. staw śródręczno-nadgarstkowy. To jedno z miejsc najczęściej operowanych z powodu zmian zwyrodnieniowych.
Dna moczanowa
Dna moczanowa to choroba związana z odkładaniem się kryształów kwasu moczowego w stawach. Najczęściej dotyczy stóp, ale może też atakować stawy rąk. Objawia się nagłym bólem, zaczerwienieniem i silną sztywnością. Wysoki poziom kwasu moczowego we krwi może wynikać z diety bogatej w puryny (np. mięso, podroby, alkohol). W przypadku podejrzenia dny moczanowej lekarz zleca badanie poziomu kwasu moczowego i wprowadza odpowiednią dietę oraz leczenie farmakologiczne.
Do jakiego lekarza zgłosić się ze sztywnością rąk?
Jeśli zauważysz u siebie poranną sztywność rąk, pierwszym krokiem powinna być wizyta u lekarza rodzinnego. Zwykle zleca on badania krwi, które pozwalają wykryć stan zapalny i wstępnie ocenić, z jakim problemem mamy do czynienia. Najczęściej wykonywane badania to:
- OB (odczyn Biernackiego),
- CRP (białko C-reaktywne),
- RF (czynnik reumatoidalny),
- poziom kwasu moczowego.
W razie potrzeby lekarz kieruje Pacjenta na RTG rąk lub USG stawów. Badanie ultrasonograficzne pozwala rozróżnić zmiany wynikające ze stanu zapalnego, zwyrodnienia czy odkładania się kwasu moczowego. Jeśli wyniki są niejednoznaczne lub objawy są nasilone, lekarz pierwszego kontaktu powinien skierować nas do specjalisty, np. reumatologa lub chirurga. W zależności od przyczyny może być konieczne wprowadzenie leczenia farmakologicznego lub chirurgicznego.
Poranna sztywność rąk – co może pomóc w codziennym funkcjonowaniu?
Sztywność rąk można łagodzić prostymi, domowymi sposobami, które mają na celu poprawić komfort życia i wspomóc leczenie wprowadzone przez lekarza.
Niezależnie od przyczyny dolegliwości warto wprowadzić delikatne ćwiczenia poprawiające krążenie i zwiększające ruchomość stawów. Powinny być wykonywane codziennie, najlepiej rano. Na poranną sztywność rąk sprawdzają się takie ćwiczenia, jak:
- ściskanie gąbki lub piłeczki,
- krążenie nadgarstkami,
- naprzemienne otwieranie i zamykanie dłoni.
Warto też stosować ciepłe okłady i kąpiele siarkowe, które pomagają rozluźnić stawy i zmniejszyć ból. Doskonałym rozwiązaniem jest w ich trakcie wykonywać ćwiczenia – w ten sposób połączymy korzystne działanie ciepła i ruchu.
Jeśli zauważasz u siebie poranną sztywność rąk, skontaktuj się z lekarzem – wejdź na stronę kliniki Model Med i umów wizytę.
