Dyskopatia czyli przepuklina kręgosłupa – objawy i leczenie

Dyskopatia to powszechnie występujące i obecnie najczęściej diagnozowane schorzenie kręgosłupa. Dyskopatię można określić mianem choroby cywilizacyjnej, gdyż dotyka ona około połowę populacji w naszym kraju i ma ścisły związek z często prowadzonym siedzącym trybem życia.

Z artykułu dowiesz się:

• Co to jest przepuklina kręgosłupa, dyskopatia kręgosłupa
• Jakie są objawy dyskopatii
• Przyczyny powstawania dyskopatii
• Leczenie dyskopatii

Najwięcej przypadków odnotowuje się u osób w przedziale wiekowym 30-50 lat, ale wciąż niepokojąco wrasta liczba osób w młodym wieku borykających się z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa. W początkowym stadium dyskopatia jest często mylona z pospolitym nadwyrężeniem kręgosłupa lub przepracowaniem, gdyż jedyne symptomy jakie możemy odczuć to lekkie bóle pleców. Warto przy takich objawach zgłosić się do lekarza po poradę, gdyż wczesne wykrycie dyskopatii pozwoli na całkowite wyleczenie i zapobiegnie patologicznym zmianom krążków międzykręgowych, co w konsekwencji prowadzi do przewlekłej choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa.

Co to jest dyskopatia?

Dyskopatia (inaczej przepuklina kręgosłupa) polega na uwypukleniu krążka międzykręgowego i stanowi pierwszy stopień choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Jest to schorzenie występujące najczęściej w obrębie krążka międzykręgowego w odcinku lędźwiowym lub szyjnym, rzadziej piersiowym. Uwypuklenie jądra miażdżystego krążka powoduje ucisk i podrażnienie między innymi rdzenia kręgowego i korzeni nerwowych powodując silny ból i jego promieniowanie do bioder lub do kończyn dolnych oraz sztywnienie kręgosłupa. Mogą pojawić się zaburzenia czucia w nogach.

Na czym polegają zmiany zwyrodnieniowe dysków?

Kręgi i krążki międzykręgowe tworzą tak zwane dyski, a poszczególne elementy mogą z czasem ulegać przekształceniom stanowiącym pewną deformację kręgosłupa powodującą ucisk elementów kanału rdzeniowego. Dyski stanowią amortyzator ciała, chroniąc go przed wstrząsami i obciążeniami, a także zapobiegają ocieraniu się części kostnych kręgosłupa.

Przeczytaj również: Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

Krążki międzykręgowe składają się z jądra miażdżystego i pierścienia włóknistego, a jego strukturę w 90% stanowi woda. Zmiany degeneracyjne rozpoczynają się wraz ze zmniejszeniem jego uwodnienia. Odwodnienie krążka międzykręgowego powoduje zmniejszenie jego sprężystości oraz zwiotczenie pierścienia włóknistego. W połączeniu z wzrostem napięcia mięśni i obciążenia kręgosłupa prowadzi to do uszkodzenia struktury krążka i jego uwypuklenie. Mogą powstawać szczeliny i pęknięcia uszkadzające budowę krążka, co w konsekwencji prowadzi do przemieszczania się jądra miażdżystego. W niektórych przypadkach może dojść także do defektu i pęknięcia pierścienia włóknistego, skutkując wypadnięciem jądra miażdżystego. Uwypuklone fragmenty jądra miażdżystego powodują ucisk nerwów, a to z kolei skutkuje przewlekłym bólem.

Przyczyny dyskopatii kręgosłupa

W większości przypadków głównym źródłem wystąpienia dyskopatii jest nieprawidłowa eksploatacja kręgosłupa. Zalicza się do nich na przykład przebyte urazy przeciążeniowe, czynniki zawodowe, ciężką pracę fizyczną czy siedzący tryb życia. Oprócz uwarunkowania fizycznego wpływ na prawdopodobieństwo wystąpienia deformacji dysków ma niedobór genowy powodujący obniżoną jakość wiązań siarkowych włókien kolagenowych stanowiący główny budulec tarczy międzykręgowej.

Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia dyskopatii to:

• podnoszenie zbyt dużych ciężarów w nieodpowiedni sposób,
• wielogodzinne siedzenie w niekorzystnej pozycji ciała,
• anatomicznie wąski kanał kręgowy i inne patologie układu kostno-stawowego,
• długotrwałe wzmożone napięcie mięśni,
• otyłość,
• brak ruchu,
• częste wprowadzanie ciała w drgania i wibracje,
• osteoporoza,
• zaburzenia hormonalne,
• fizjologiczne procesy starzenia organizmu.

Objawy dyskopatii

Objawy dyskopatii są zależne od miejsca występowania patologicznych zmian oraz od stopnia uwypuklenia jądra miażdżystego. Przepuklina kręgosłupa najczęściej pojawia się na odcinku szyjnym lub lędźwiowym, a rzadziej piersiowym. Dyskopatia lędźwiowa charakteryzuje się odczuwaniem bólu na odcinku krzyżowo-lędźwiowym, dyskopatia szyjna objawia się bólem w górnym odcinku kręgosłupa, jednocześnie ograniczając jego ruchomość. Dolegliwościom tym zazwyczaj towarzyszą parestezje, drętwienia oraz podwyższone napięcie mięśni przykręgosłupowych. Ból może promieniować do kończyn dolnych, a stan zapalny daje o sobie znać poprzez mrowienie w okolicy kręgów i podrażnienie nerwów prowadzące nawet do niedowładu i ogólnego osłabienia niektórych części ciała. Ból może występować z różnym nasileniem w trakcie dnia, ustępować nocą, nasilać się o poranku i zmniejszać podczas codziennej aktywności. W niektórych przypadkach, kiedy przesunięty dysk nie uciska ani rdzenia, ani kręgu, dyskopatia może przebiegać bezboleśnie. W zależności od stopnia zwyrodnienia objawy mogą narastać w powolnym lub szybkim tempie. W skrajnych przypadkach dyskopatia może spowodować upośledzenie funkcji ruchowych i niesprawność zwieraczy (zarówno pęcherza moczowego jak i odbytu) oraz zaburzenie potencji i libido.

Innymi objawami dyskopatii są:

• ból w zajętym odcinku kręgosłupa, z promieniowaniem wzdłuż dróg nerwowych (rwa kulszowa),
• osłabienie odruchów ścięgnistych,
• nasilenie dolegliwości bólowych przez naciągnięcie uciśniętych nerwów (objaw Lasègue’a, objaw Mackiewicza),
• zmniejszenie obwodu zajętej kończyny,
• w pewnych przypadkach może nastąpić skrzywienie kręgosłupa w kierunku chorej strony lub w przeciwnym.

Diagnostyka dyskopatii

Aby zdiagnozować dyskopatię, oprócz rozpoznania symptomów należy wykonać specjalistyczne badania potwierdzające objawy kliniczne:

• RTG – badanie radiologiczne w projekcji przednio tylnej (AP) i bocznej, umożliwia rozpoznanie cech pośrednich wskazujących na dyskopatię,
• TK – tomografia komputerowa kręgosłupa, daje dokładny obraz struktur kostnych,
• MR – rezonans magnetyczny kręgosłupa – precyzyjne badanie pozwalające na wykrycie nawet najmniejszych zmian w krążkach międzykręgowych.

Dyskopatia leczenie i profilaktyka

W niemal 90% przypadków dyskopatię można leczyć zachowawczo i nieoperacyjnie. Tego typu leczenie dyskopatii polega głównie na zastosowaniu przeciwzapalnych i przeciwbólowych farmaceutyków, szeroko pojętej rehabilitacji i fizjoterapii. Podczas kuracji nie wolno nadwyrężać kręgosłupa, dlatego zleca się pozostawanie przez dłuższy czas w pozycji lezącej, najlepiej w trójzgięciu w stawach kolanowym i biodrowym. Dodatkowo, aby zmniejszyć dolegliwości bólowe, zaleca się stosowanie poduszki ortopedycznej (klina) oraz terapię ciepłem.

Leczenie zachowawcze obejmuje również wyeliminowanie czynników ryzyka, regularny wysiłek fizyczny oraz zmniejszenie wagi ciała w przypadku wystąpienia nadwagi.

W sytuacji, kiedy leczenie zachowawcze nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, można poddać się małoinwazyjnym zabiegom nieoperacyjnym, takim jak:

• przezskórna nukleoplastyka laserowa,
• nukleoplastyka metodą Disc-FX,
• nukleotomia endoskopowa z dojścia tylnego lub bocznego,
• mikrodyscektomia lędźwiowa,
• mikrodyscektomia szyjna z implantem.

W przypadku nieskuteczności powyższych metod, lub kiedy dyskopatii towarzyszą silne i nagłe bóle połączone z objawami porażennymi oraz zaburzeniem pracy zwieraczy niezbędne jest przeprowadzenie operacji chirurgicznej. Wykonuje się ją po rozpoznaniu zajęcia światła kanału kręgowego (potwierdzonego obrazowo). Obecnie stosuje się kilka metod leczenia operacyjnego:

• standardowe usunięcie krążka międzykręgowego,
• usunięcie krążka międzykręgowego za pomocą narzędzi mikrochirurgicznych,
• przezskórne oddziaływanie na krążek międzykręgowy, np. za pomocą lasera lub fal o wysokiej częstotliwości.

Rehabilitacja to nieodłączny element w leczeniu i profilaktyce dyskopatii. Szczególnie wskazana w tym przypadku jest terapia manualna, która obejmuje zajęcia mobilizujące, manipulujące, neuromobilizujące oraz rozciągające i wzmacniające. Aby uniknąć problemów z kręgosłupem warto zadbać o prawidłową masę ciała, regularną aktywność fizyczną, właściwą pozycję podczas snu oraz stosowanie prawidłowych technik podnoszenia ciężkich przedmiotów.