Zdrowie

Co to jest spirometria?

Spirometria jest jednym z podstawowych badań oceniających czynność układu oddechowego. W trakcie badania mierzona jest pojemność płuc oraz przepływy w drogach oddechowych. Badanie polega na wykonaniu maksymalnie głębokiego wdechu, a następnie wykonaniu wydechu z maksymalną szybkością do momentu całkowitego opróżnienia płuc. Ustniki używane w czasie badania są jednorazowe lub sterylizowane po każdym badaniu, wykluczając w ten sposób możliwość zakażenia.

Spirometria jest badaniem, które wymaga współpracy ze strony dziecka. Dlatego też na takie badania kieruje się zwykle dzieci, które ukończyły 6. rok życia. Nie zawsze jednak sześciolatkowi udaje się takie badanie wykonać poprawnie za pierwszym razem. Ważne jest, żeby dziecko odpowiednio przygotować do badania spirometrycznego, tzn. przekonać, że jest to badanie zupełnie niebolesne. Zaleca się, aby w domu wykonywać wraz z dzieckiem energiczne wydechy, np. dmuchając świeczki, małe wiatraczki czy baloniki.

W trakcie badania dziecko ma założony na nos mały plastikowy klips, który zapobiega „ucieczce” powietrza. U niektórych dzieci założenie klipsa powoduje dyskomfort, zwłaszcza jeśli wcześniej nie zostały o tym uprzedzone. Czasami z tego powodu niemożliwe jest wykonanie badania, dziecko płacze, denerwuje się lub po prostu nie chce dmuchać.

Brak wystarczającej współpracy nie jest tylko problemem spotykanym w grupie najmłodszych dzieci. Często nastolatki, zwłaszcza mało aktywne, lub „zbuntowane” nie wykonują wysiłku w czasie spirometrii, robią badanie „od niechcenia”. Może to być przyczyną błędnej oceny wyników badania, zwłaszcza jeśli jest ono wykonywane przez niedostatecznie wyszkolony personel, a oceniane przez lekarza, który nie widzi dziecka w trakcie badania.

Rodzice lub opiekunowie, z którymi dziecko przyszło na badanie, powinni być jego biernymi obserwatorami. Zwykle prosi się, żeby usiedli z boku, nie mówili nic, zwłaszcza w momencie gdy badający przeprowadza badanie. Niepotrzebne powtarzanie komend, tłumaczenie ich własnymi słowami nadmiernie rozprasza dziecko, które zaczyna się gubić, nie wie czy ma teraz wykonać wdech, czy wydech, czy szybko czy wolno. Często doprowadza to do niepotrzebnych konfliktów między personelem a rodzicami i powoduje zdenerwowanie u dziecka.

W jakich sytuacjach zaleca się wykonanie spirometrii?

Wykonanie spirometrii zaleca się u dzieci z podejrzeniem choroby układu oddechowego. Objawy takie jak przewlekły kaszel, napadowa duszność, świszczący oddech są na pewno wskazaniem do wykonania tego badania. U dzieci z rozpoznaną astmą oskrzelową służy ona do monitorowania przebiegu choroby oraz wykrywania zaostrzeń.

Co wykaże spirometria?

Uzyskane wartości parametrów ocenianych w spirometrii wyrażane są w litrach. Dodatkowo odnoszone są do tzw. normy należnej czyli takiej, którą uzyskuje zdrowe dziecko tej samej rasy, w tym samym wieku, o tej samej masie i wysokości ciała. Wyniki przedstawia się jako procent normy należnej. Należy podkreślić, że rozpiętość wyników prawidłowych waha się dla większości parametrów między 80% a 120% normy należnej.

Prawidłowo wykonana spirometria może wykazać:
prawidłową czynność układu oddechowego (w momencie wykonywania badania),
obecność zaburzeń upośledzających drożność oskrzeli (przez lekarzy zaburzenie takie nazywane jest obturacją),
zmniejszoną pojemność płuc.
Porównując uzyskany wynik badania do wartości należnych można ocenić w jakim stopniu czynność układu oddechowego jest upośledzona. Ocena badania spirometrycznego należy do lekarza. Nie należy samodzielnie interpretować wyniku, ponieważ może to spowodować niepotrzebne zdenerwowanie.

Trzeba wspomnieć, że spirometria jednak jest tylko badaniem dodatkowym, czyli badaniem pomocnym do rozpoznania choroby, ale na pewno nie jedynym, na którym opiera się lekarz stawiając diagnozę. Prawidłowy wynik spirometrii nie wyklucza rozpoznania astmy, ponieważ jest to choroba, w przebiegu której duszność, kaszel i inne objawy występują napadowo. W takim przypadku, gdy istnieje duże podejrzenie, że dziecko może mieć astmę, lekarz zwykle zaleca wykonanie innych badań, w tym również wykonanie tzw. testów prowokacyjnych. Nieprawidłowy wynik spirometrii nie przesądza o rozpoznaniu choroby. Zwykle dziecko wymaga wnikliwej obserwacji, powtarzania badań, oceny wpływu zastosowanego leczenia.

Wpływ leków na wynik spirometrii

Niektóre ze stosowanych leków mogą mieć wpływ na wynik spirometrii. Zwykle „poprawiają” go, tzn. wynik uzyskany „na lekach” jest lepszy niż bez. Jeśli dziecko bierze leki, należy zawsze zapytać lekarza zlecającego spirometrię, czy i jakie leki należy odstawić przed badaniem. Nie należy odstawiać leków samodzielnie, bez porozumienia z lekarzem gdyż może to zagrażać zdrowiu dziecka.

Agnieszka Sobkiewicz
Redaktor naczelny portalu Promedycyna.pl - z branżą związana od ponad 5 lat.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.