Układ odpornościowy reaguje na wysokotłuszczową i wysokokaloryczną dietę jak na infekcje bakteryjne. Fast food sprawia, że układ odpornościowy zachowuje się bardziej agresywnie i nawet po zmianie diety na zdrowszą, mechanizmy obronne organizmu nadal pozostają nadpobudliwe. Do takich wniosków doszedł zespół badaczy z niemieckiego Uniwersytetu w Bonn, na podstawie badań przeprowadzonych na myszach, których układ odpornościowy reagował agresywnie po długotrwałym podawaniu pokarmów bogatych w cukry i wysokotłuszczowych oraz ubogich w błonnik. Podobną reakcję można zaobserwować przy zakażeniu bakteryjnym. Co istotne – zaistniałe zmiany można było zaobserwować jeszcze długo po rezygnacji z niezdrowej żywności. W czasie eksperymentu odnotowano reakcję zapalną obejmującą cały organizm, podobną jak ta, która ma miejsce kiedy dojdzie do zakażenia groźnymi patogenami. Wyniki badań opublikowano w renomowanym magazynie branżowym „Cell”, gdzie wywnioskowano, że tego typu zmiany mają silną korelację z rozwojem miażdżycy i innych chorób naczyniowych, cukrzycy typu II, a nawet z zapaleniem stawów.
Zaobserwowano niespodziewane zwiększenie liczebności granulocytów i monocytów, czyli komórek odpornościowych we krwi. Oznaczało to, że niezdrowa dieta spowodowała zaangażowanie się komórek progenitorowych zawartych w szpiku kostnym, odpowiedzialnych za system odpornościowy. Badania na oddzielonych od szpiku progenitorach wykazały, że dieta oparta na dużej ilości tłuszczów i bogata w cukier, aktywowała geny odpowiedzialne na ich wytwarzanie, namnażanie i dojrzewanie. Oznacza to, że dieta oparta na fast foodzie powoduje, że organizm jest w stanie w bardzo krótkim czasie zrekrutować liczebną i silną armię do walki z infekcjami.
Po miesiącu podawania myszom niezdrowej żywności zmieniono ich dietę na typową karmę zbożową, bogatą w błonnik. Po czterech tygodniach ostry stan zapalny co prawda niemal całkowicie ustąpił, ale genetyczne przeprogramowanie komórek odpornościowych i ich prekursorów nie zmieniło się, większość genów aktywowanych podczas diety fastfoodowej pozostało nadal czynnych.
W ostatnim czasie odkryto ciekawe zjawisko – układ odpornościowy ma coś w rodzaju swoistej formy pamięci – po przebytej infekcji mechanizmy obronne i mobilizacja organizmu pozostają w stanie podwyższonej gotowości, dzięki czemu możliwa jest szybsza reakcja w razie kolejnego ataku. Przez ekspertów takie zjawisko określane jest mianem wrodzonego treningu odpornościowego, jednak po raz pierwszy zaobserwowano wywołanie tego stanu nie przez bakterię, ale poprzez niezdrową dietę.
Podczas testu, naukowcom udało się zidentyfikować „czujnik fast foodu” w komórkach. Przebadano krwinki 120 osób, u niektórych z nich wrodzony układ immunologiczny wykazywał silny efekt treningu. W tej samej grupie ochotników odkryto udział inflamasomu, czyli wewnątrzkomórkowych kompleksów kluczowych w identyfikacji elementów zakaźnych, a zarazem produkujących wysoce zapalne związki sygnałowe.
Dieta oparta na fast foodzie i skutkująca na nią reakcja organizmu ma długoterminowe skutki także w obszarze zmian w kodzie genetycznym DNA. Zaobserwowano odkrycie fragmentów łańcucha DNA, które dotąd były zasłonięte i nie było do nich dostępu dzięki jego strukturze (nawinięciu łańcucha DNA na rdzeń białkowy). Inflamasom uruchamia zatem takie zmiany genetyczne, które w przyszłości będą powodować silne reakcje układu odpornościowego nawet na najmniejsze bodźce.
Podsumowując, konsekwencje niezdrowej diety bogatej w tłuszcz i cukier mogą być niezwykle poważne. Przyśpiesza ona rozwój niektórych groźnych chorób (cukrzycy lub chorób naczyniowych), a także będzie miała wpływ na średnią długośc życia całych populacji. W ostatnich latach długość życia w krajach zachodnich stale rosła, ale wydaje się że ten trend dobiega końca. Specjaliści alarmują, że obecne dzieci będą żyły krócej niż ich rodzice, a znaczący wpływ na tą sytuację ma niezdrowa dieta i brak ruchu. W związku z tak niepokojącymi danymi, warto zwiększyć nacisk na edukację w zakresie racjonalnego żywienia, w szczególności wśród młodych ludzi.
