Zbór podstawowych informacji na temat rządowego programu socjalnego jakim jest 500+.
Rządowy program Rodzina 500 plus polega na wypłacaniu świadczeń w wysokości 500zł netto miesięcznie na każde drugie i kolejne dziecko oraz na pierwsze dziecko w przypadku, kiedy przeciętny miesięczny dochód na osobę w danym gospodarstwie domowym nie przekracza 800zł netto lub 1200zł netto, jeśli rodzina wychowuje dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności. Dzieci do 25 roku życia, które mieszkają z rodzicami i pozostają na ich utrzymaniu są również uwzględniane przy obliczaniu dochodu przypadającego na osobę w danej rodzinie. Dlatego, jeśli dochód ten nie przekroczy 800zł (lub 1200zł) młodsze rodzeństwo może wciąż otrzymywać wsparcie. Program wystartował 1 kwietnia 2016 roku i obejmuje obecnie około 60% dzieci w kraju. Aż 24 mld 479 mln złotych z budżetu na 2018 rok zostanie przeznaczone na wypłatę świadczeń i obsługę programu 500 plus.
Kto może otrzymać świadczenie w ramach programu 500 plus i jakie należy spełnić warunki?
Wsparcie finansowe w ramach programu mogą otrzymać rodzice oraz opiekunowie prawni dzieci niepełnoletnich. Wszyscy rodzice lub opiekunowie co najmniej dwójki dzieci poniżej 18. roku życia mogą otrzymać 500zł miesięcznie na drugie i każde kolejne dziecko, niezależnie od dochodu. W przypadku, kiedy dochód rodziny na osobę nie przekracza 800zł, świadczenie będzie wypłacane także na pierwsze (lub jedyne) niepełnoletnie dziecko. Kiedy rodzina wychowuje dziecko niepełnosprawne kryterium dochodów na osobę zwiększa się do 1200zł. Dodatkowo, w tym przypadku, do obliczania dochodu bierze się pod uwagę także dzieci powyżej 25 roku życia, które posiadają orzeczenie o znacznej niepełnosprawności, czyli takiej, kiedy w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna.
Świadczenie w wysokości 500zł na każde dziecko otrzymają dodatkowo także rodzinne domy dziecka oraz rodziny zastępcze.
Stan cywilny rodziców lub opiekunów nie jest istotny pod kątem rozpatrywania wniosku, zatem nie muszą być oni małżeństwem. W przypadku kiedy dziecko samotnie wychowuje matka lub ojciec niezbędne jest, aby na dziecko były ustalone alimenty od drugiego rodzica. Wyjątkiem od tego są inne przyczyny, dla których ze względów oczywistych, nie jest możliwe ustanowienie alimentów (jeden z rodziców nie żyje, rodzic jest nieznany). W sytuacji, kiedy rodzice są po rozwodzie, świadczenie będzie spływało na konto osoby faktycznie sprawującej opiekę nad dzieckiem.
W przypadku, kiedy rodzice nie są małżeństwem, mają co najmniej jedno wspólne dziecko i dodatkowo zamieszkują z nimi dzieci z poprzednich związków, mogą otrzymać świadczenie na pierwsze dziecko w ramach programu Rodzina 500 plus w przypadku, kiedy spełniają kryteria dochodowe oraz na drugie i każde kolejne dziecko bez względu na przychód.
Kwota 500zł otrzymywana w ramach świadczenia wychowawczego nie podlega opodatkowaniu. Rodzice prowadzący działalność gospodarczą również nie musza odprowadzać od świadczenia podatku ani żadnych składek.
Wsparcie w ramach programu Rodzina 500 plus nie wlicza się do dochodu przy ustalaniu prawa do uzyskania innych świadczeń (np. świadczeń rodzinnych, świadczeń w ramach pomocy społecznej, funduszu alimentacyjnego czy dodatków mieszkaniowych).
Kto wypłaca świadczenie w ramach programu?
Proces wypłaty świadczeń wychowawczych jest realizowany w urzędach gminy, ośrodkach pomocy społecznej lub wyznaczonej do tego celu innej komórce organizacyjnej. Wybór odpowiednich dla danego regionu rozwiązań pozwalających na sprawne działanie systemu i terminowość wypłat leży po stronie wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Wsparcie w ramach świadczenia wychowawczego jest wypłacane w formie przelewu na wskazany we wniosku numer konta bankowego.
Jak i gdzie złożyć wniosek?
Wnioski składa się raz do roku. Wniosek na kolejny okres trwający od 1 października do 30 września można składać już od 1 sierpnia i można to zrobić na za pośrednictwem następujących urzędów i platform internetowych:
- Złożenie wniosku osobiście w odpowiednim urzędzie gminy
- Złożenie wniosku przez ministerialną Platformę Usługowo – Informacyjną „Emp@tia”
- Złożenie wniosku przez systemy teleinformatyczne banków krajowych
- Złożenie wniosku przez PUE ZUS
- Złożenie wniosku przez ePUAP
Wzory formularzy można znaleźć na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, a w ich skład wchodzą:
- Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego
- Oświadczenie wnioskodawcy o dochodach swoich lub członka rodziny osiągniętych w poprzednim roku kalendarzowym
- Oświadczenie wnioskodawcy o wielkości jego gospodarstwa rolnego lub członka rodziny
- Oświadczenie wnioskodawcy o wysokości jego składek na ubezpieczenie zdrowotne lub członka rodziny za poprzedni rok kalendarzowy
W przypadku ubiegania się o 500zł na pierwsze dziecko należy dodatkowo przedłożyć stosowne dokumenty, które będą świadczyć o sytuacji dochodowej w rodzinie. Mogą to być dokumenty takie jak oświadczenie o dochodach nieopodatkowanych czy dokumenty potwierdzające uzyskanie/utratę dochodu. Taką dokumentację należy dołączać do wniosku co roku, aby potwierdzić fakt, że próg dochodowy nie został przekroczony.
Oprócz wniosku zawierającego dane rodziców i dzieci należy złożyć inne dodatkowe dokumenty niezbędne do indywidualnego rozpatrzenia sprawy. Wyjątkiem są oświadczenia zawierające podstawowe dane o dochodach opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ taki informacje gmina pozyskuje samodzielnie.
Terminy wypłacenia świadczenia
- Jeśli wniosek zostanie złożony prawidłowo i zostanie przyjęty do 31 sierpnia włącznie, przyznane świadczenie na kolejny okres zostanie wypłacone za miesiąc październik nie później niż 31 października.
- Jeśli kompletny wniosek zostanie złożony w okresie od 1 do 30 września przyznane świadczenie na kolejny okres zostanie wypłacone za miesiąc październik i listopad nie później niż 30 listopada.
- Jeśli kompletny wniosek zostanie złożony w okresie od 1 do 31 października przyznane świadczenie na kolejny okres zostanie wypłacone za miesiąc październik listopad i grudzień nie później niż 31 grudnia i tak analogicznie aż do wniosków złożonych w terminie od 1 do 31 stycznia.
- Wnioski składane od lutego są rozpatrywane i realizowane co miesiąc na bieżąco, a świadczenia będą przyznawane od miesiąca, w którym rodzic lub opiekun prawny złożył wniosek.
Program Rodzina 500 plus w UE
W momencie kiedy rodzic pobiera za granicą świadczenie wychowawcze o podobnym charakterze w krajach Unii Europejskiej traci automatycznie prawo do podejmowania wsparcia w ramach programu Rodzina 500 plus w Polsce. Świadczenie nie przysługuje również rodzicom, którzy złożyli podobny wniosek w państwie spoza Unii Europejskiej. Tamtejsze władze przesyłają taką informację do właściwego marszałka w kraju, a ten do odpowiedniego urzędu gminy.
Program Rodzina 500 plus a pobyt za granicą
Warunkiem koniecznym do otrzymania świadczenia wychowawczego w ramach programu Rodzina 500 plus jest zamieszkiwanie na terenie kraju, dlatego pomoc finansowa nie przysługuje osobom, które mieszkają za granica pomimo formalnego meldunku w Polsce lub polskiego obywatelstwa. Gminy lub organy wyznaczone mogą łatwo zweryfikować czy rodzina przebywa za granicą na podstawie danych zawartych w zewnętrznych bazach informacji (takich jak na przykład bazy danych ubezpieczenia zdrowotnego). W razie wystąpienia wątpliwości co do miejsca zamieszkania, gminny organ właściwy do realizacji świadczeń może wezwać wnioskodawcę do stawienia się osobiście w urzędzie lub komórce organizacyjnej w celu potwierdzenia jego zamieszkania na terenie kraju.